1572

Er zijn door verscheidene getuigen verhalen naar voren gebracht over de vrouw van Berndt van Zuylen, van wie wordt beweerd dat zij ketterse ideeën heeft.

De richter van Steenderen vraagt aan het Hof van Gelre en Zutphen hoe te handelen. Het antwoord van het Hof dat op 28 april wordt verstuurd, houdt in dat de richter moet procederen volgens de (Spaanse) plakkaten (wetten). Dit betekent dat ze ervan wordt beschuldigd een ketter te zijn. De vrouw kan net als vele anderen op de brandstapel eindigen.

In Zelhem heeft een vrouw zichzelf uit wanhoop verdronken vanwege bittere armoede. Van de bisschop mag de overledene niet in gewijde grond worden begraven. De richter vraagt aan het Hof van Gelre en Zutphen wat met het lijk moet gebeuren, begraven waar het nu ligt of laten ophangen. Het Hof reageert op 13 mei en geeft aan dat het lichaam in ongewijde aarde moet worden begraven. Met ‘ongewijde aarde’ wordt een ongewijd gedeelte op een kerkhof bedoeld waar ketters, misdadigers en ongedoopten worden begraven.

De Geuzen vallen het landdrostambt Zutphen binnen. Ongeveer vijfhonderd man voetvolk en honderd ruiters zijn vanuit Gendringen en Ulft naar Terborg gekomen en vallen vanuit het zuiden aan. Op hetzelfde moment varen de Geuzen over de IJssel vanuit Doesburg richting het noordoosten. Het landdrostambt stroomt dus vol met Geuzen.

Vanuit Doesburg zijn de Geuzen de IJssel afgevaren en nabij Bronkhorst aan land gegaan om bij Steenderen een kamp op te slaan. Joost Putzler, de richter van Steenderen, schrijft aan het Hof dat er wel zevenhonderd man krijgsvolk nabij Bronkhorst aan land is gegaan en gelegerd is in het kerspel Steenderen. In de nacht zijn er nog veertien vendelen aangekomen schrijft hij. Wat hun plannen zijn is onbekend.

Een grote loedaijs mit II aeck[en] ende twe schuijten voll kriechsfolck vor bij Doesborch her gefaren. …. bij VII C solden starck zij[n]…… dat zij desen nacht solden starck zijn tot XIIII vende[le]n toe und laten...

In een brief aan de stad Zutphen schrijft het Hof dat de Geuzen hun kamp te Steenderen hebben verlaten en richting het Gooi, tussen Zelhem en Hengelo, zijn vertrokken. Het Hof schrijft dezelfde dag dat het vermoeden bestaat dat deze groep Geuzen, die vanuit Steenderen komt wil aansluiten bij de Geuzen die in de omgeving van Dinxperlo verblijven. Het Hof geeft aan de richter van Bronckhorst door wat er met de door de vijand achtergelaten lourdeine (onbekend vaartuig) moet gebeuren. Hij moet het laten zinken of aan de Veluwse kant in stucken laeten slaen off ten weijnichten op dese zijde des stroems in den gront bor[en] doet . In de stadsrekening van Doesburg is daarnaast te lezen: noch in Selhem geweest als der vianden dat brande . Zelhem wordt door de vijanden (Geuzen) in brand gestoken op 26 mei of enkele dagen erna. Vanuit Doesburg wordt iemand gestuurd om te controleren of de geruchten over de brand kloppen.

Als de stad ‘s-Heerenberg in handen van de Geuzen valt, schrijft de stadhouder aan Lochem, Doesburg, Hengelo, Zelhem, Hummelo, Steenderen en Ruurlo dat de huislieden (boeren) zich onmiddellijk gewapend naar Doetinchem moeten begeven.

De richter schrijft aan het Hof van Gelre en Zutphen dat de huislieden weigeren om op verzoek van Andries Anderlecht op te trekken. De boeren weigeren dus te reageren op de algehele mobilisatie.

De steden Doesburg en Doetinchem krijgen van de stadhouder te horen dat ze waakzaam moeten zijn en dat er versterking wordt gestuurd. Dit nieuws wordt in de plaatsen rond de steden, in het landdrostambt, verspreid. Ook brengt de stadhouder Alva op de hoogte van de situatie.

Willem van den Bergh neemt de steden Doesburg en Doetinchem bij verrassing in.

Zutphen verzoekt Willem van den Bergh om haakschutters te leveren. Henrick van Scherpesteyn meldt op 30 oktober aan het Hof dat de soldaten van Willem in de nacht van 28 op 29 oktober het leger van Alva, bij Steenderen, wilden aanvallen, maar door de hevige regen is het er niet van gekomen.

SN 1572

De supernova van 1572 behoort tot de belangrijkste verschijningen in de geschiedenis van de astronomie. De ‘nieuwe ster’ was twee weken lang overdag te zien met het blote oog. Eind november begon de helderheid van de ster af te nemen en veranderde ook de kleur langzaam van wit naar oranje-rood. De afname van de helderheid zette gestaag door maar het zou tot maart 1574 duren voordat hij niet meer met het blote oog was waar te nemen. In totaal kon de ster zo’n 16 maanden geobserveerd worden.

De ontdekking van SN 1572 hielp om oude modellen van de hemel te herzien en om een ​​revolutie in de astronomie te versnellen die begon met de realisatie van de noodzaak om betere astrometrische sterrencatalogi te produceren (en dus de behoefte aan nauwkeurigere astronomische observatie-instrumenten).